KONFERENCJA VII
W KOŚCIELE ŻYJĘ DARAMI DUCHA ŚWIĘTEGO
Kościół jest dla wierzących nauczycielem życia moralnego. Nie tylko uczy o Panu Bogu, Jego przymiotach i dziełach, ale także ukazuje pewien porządek moralny, jakiego On pragnie w świecie. Stwórca i Zbawca pouczył nas o tym, co jest dobre i pożyteczne, a co złe i szkodliwe dla nas; co należy czynić, a czego za wszelką cenę unikać. W naszych poszukiwaniach prawdy oraz szlachetnego życia nie jesteśmy zostawieni sami sobie i skazani na własne dociekania. Ukazując człowiekowi jego godność i wielkość jednocześnie Pan Bóg zobowiązuje go do ich poszanowania i pomnożenia. Swoją łaską pomaga w nabywaniu cnót chrześcijańskich, abyśmy z coraz większą łatwością mogli wypełniać Jego wolę. Przez Ducha Świętego udziela nam darów i owoców, które ubogacają wewnętrznie wierzących i upodabniają do Chrystusa, naszego osobowego wzoru moralnego postępowania.
Pozwólmy się prowadzić Duchowi
Św. Paweł w Liście do Galatów zachęcał: „Postępujcie według Ducha, a nie spełniajcie pożądania ciała. Ciało bowiem do czego innego dąży niż duch, a duch do czego innego niż ciało, i stąd nie ma między nimi zgody. Jeśli jednak pozwolicie się prowadzić Duchowi, nie znajdziecie się w niewoli Prawa” (Ga 5,16b-18).
Jak działa Duch Święty w ochrzczonych i bierzmowanych?
Na początku trzeba podkreślić, że Jego obecność w duszy człowieka wierzącego jest dyskretna i niekrzykliwa. Działa On w sposób delikatny i subtelny, do niczego nie zmuszając człowieka, ale oświecając jego rozum i pobudzając wolę ku dobru. Duch Święty nie zniewala, ale jest przewodnikiem dla tych, którzy są Mu posłuszni w wierze.
U początków świadomej wiary, Duch Święty oczyszcza serce człowieka i pomaga mu odkryć piękno Bożego świata. Niekiedy ludzie są bardzo roztargnieni i pochłonięci życiem doczesnym. Działanie Ducha Świętego polega na tym etapie ich życia na tym, że inspiruje On w nich pragnienie czegoś więcej niż szczęście na ziemi i wzbudza w nich tęsknotę za prawdziwym dobrem, prawdą i pięknem, jakie są w Bogu.
Duch Święty powoli pomaga człowiekowi na wniknięcie w siebie, w odkryciu prawdy o sobie, i jednocześnie ukazuje dobra nadprzyrodzone, pozwalając doświadczyć radości, jaką daje Jego bliskość. Dzięki subtelnemu działaniu Ducha Świętego człowiek daje się przekonać do Bożej hierarchii osób, celów życiowych oraz wartości religijnych i duchowych.
Współpracując z Duchem Świętym, mając w Nim najlepszego nauczyciela i Przyjaciela, człowiek wierzący odkrywa prawdę o swej grzeszności i może rozpocząć walkę ze swymi słabościami, grzechami i wadami. Duch Święty uzdalnia go do ascezy – pracy nad sobą, której celem jest poprawa życia. Wzbudza w człowieku pragnienie świętości i daje odczuć satysfakcję z czynionych postępów w życiu religijnym i moralnym.
Pod wpływem działania Ducha Świętego, w Jego świetle, człowiek wierzący rozmiłowuje się w Bogu, tak bardzo, że staje się On jego największą i jedyną miłością. Dusza pragnie świętości, aby we wszystkim przypodobać się Jemu. Człowiek nie szuka korzyści własnych, lecz tylko tego, by oddać chwałę Bogu.
Poddanie się natchnieniom i łaskom Ducha Świętego zmienia styl życia człowieka: rozmiłowuje go w samotności, którą przemienia w modlitwę, wycisza wewnętrznie i uspakaja.
Dary Ducha Świętego
Duch Święty udoskonala władze naturalne człowieka (rozum i wolę) umacniając go w cnotach nadprzyrodzonych. Katechizm Kościoła Katolickiego, idąc za nauczaniem biblijnym, wymienia siedem darów Ducha. „Siedmioma darami Ducha Świętego są: mądrość, rozum, rada, męstwo, umiejętność, pobożność i bojaźń Boża. Chrystus, Syn Dawida, posiada je w pełni. Dopełniają one i udoskonalają cnoty tych, którzy je otrzymują. Czynią wiernych uległymi do ochoczego posłuszeństwa wobec natchnień Bożych” (Katechizm Kościoła Katolickiego nr 1831).
Dzięki tym darom rozum i wola w człowieku zostają oświecone i przygotowane, by łatwiej się poddawały Bożym natchnieniom do dobra. Poprzez dary Duch Święty prowadzi wiernych do szczytu świętości.
Czym charakteryzują się poszczególne dary Ducha Świętego i czemu służą?
Odpowiedź na to pytanie daje nam papież Franciszek w katechezie poświęconej Bożym darom.
Dar mądrości – nie chodzi tu o ludzką mądrość, nabytą przez studiowanie problemów i doświadczenie życiowe. Mądrość „jest łaską widzenia wszystkiego oczami Boga” (papież Franciszek). Człowiek napełniony tym darem patrzy na rzeczywistość tak, jak Bóg.
Mądrość uzdalnia do coraz lepszego poznania Boga i Jego działania. Człowiek nią obdarzony kocha to, co miłuje Bóg, i na pierwszym miejscu stawia te wartości, które są cenne w oczach Bożych.
Dar rozumu – „jest to łaska, którą może tchnąć jedynie Duch Święty, rozbudzająca w chrześcijaninie zdolność wyjścia poza zewnętrzy aspekt rzeczywistości i poznania głębi myśli Boga samego oraz Jego planu zbawienia” (Papież Franciszek). Dar rozumu pozwala chrześcijaninowi lepiej rozumieć Boże zamysły i sens Bożego słowa. Uzdalnia rozum człowieka, aby lepiej rozumiał sprawy Boże.
Dar rady – poprzez niego Duch Święty podpowiada chrześcijaninowi, co należy czynić, aby się zbawić. „Duch Święty poprzez rad rady czyni nasze sumienie zdolnym do dokonywania konkretnego wyboru w komunii z Bogiem, zgodnie z logiką Jezusa i Jego Ewangelii. W ten sposób Duch Święty pomaga nam wzrastać wewnętrznie, sprawia, że rozwijamy się pozytywnie, we wspólnocie i pomaga nam, byśmy nie zdawali się na łaskę i niełaskę egoizmu i swojego sposobu widzenia rzeczy” (Papież Franciszek).
Dar męstwa – wspiera wierzącego w jego słabości, dar ten umacnia wolę w chwilach trudności i prześladowań. „Istnieją chwile trudne i sytuacje skrajne, w których dar męstwa przejawia się w sposób niezwykły, wzorcowy. Dzieje się tak w przypadku tych, którzy stają w obliczu doświadczeń szczególnie trudnych i bolesnych, wstrząsających ich życiem oraz ich bliskich” (Papież Franciszek. Poprzez ten dar Duch Święty daje ludziom siłę, aby pokonywali trudności, i mimo przeszkód zmierzali do celu, jakim jest zbawienie. Męstwo jest potrzebne w życiu codziennym (a nie tylko na polu bitwy), aby nie stchórzyć wobec piętrzących się przeszkód i nie zrezygnować z dogi, która prowadzi do królestwa Bożego. „Dar ten powinien stanowić zasadniczą cechę naszego życia chrześcijańskiego w zwyczajności naszego życia powszedniego. Jak powiedziałem, każdego dnia w naszym życiu powszednim powinniśmy być mocni, potrzebujemy męstwa, by rozwijać nasze życie, rodzinę, wiarę. «Wszystko mogę w tym, który mnie umacnia» (Flp 4,13). Kiedy przychodzi zwyczajne życie, trudności, pamiętajmy o tych słowach: «Wszystko mogę w tym, który mnie umacnia». Pan daje moc zawsze, nigdy nie odmawia. Pan nigdy nie doświadcza nas ponad to, co możemy znieść” (Papież Franciszek).
Dar wiedzy (umiejętności) – „Jest specjalnym darem prowadzącym nas do zrozumienia, poprzez rzeczywistość stworzoną, wielkości i miłości Boga oraz Jego głębokiego związku z wszelkim stworzeniem. Gdy nasze oczy oświecone są przez Ducha Świętego, otwierają się na kontemplację Boga w pięknie przyrody i wspaniałości kosmosu, i prowadzą nas do odkrycia, że każda rzecz mówi nam o Bogu i Jego miłości. Wszystko to wzbudza w nas wielkie zdumienie i głębokie poczucie wdzięczności” (Papież Franciszek). Poprzez ten dar Duch Święty prowadzi nas do uwielbienia Boga za Jego dzieła.
Dar pobożności – „wskazuje na naszą przynależność do Boga i naszą głęboką więź z Nim, więź, która nadaje sens całemu naszemu życiu, zachowuje nas niezłomnymi, w jedności z Nim, nawet w chwilach najbardziej trudnych i niespokojnych” (Papież Franciszek). Pobożność wyraża żywą i szczerą relację z Bogiem. Jest przeżywaniem synostwa Bożego. Daje radość z bliskości i przyjaźni z Chrystusem. Dar pobożności prowadzi do uwielbienia i adoracji Boga. Wyraża się w posłuszeństwie Jego nakazom i zażyłości z Bogiem.
Dar bojaźni Bożej – nie jest lękiem niewolniczym przed Bogiem, ale postawą dziecka, które lęka się grzechu, gdyż nie chce w żaden sposób zasmucać nim miłującego Ojca niebieskiego. Bojaźń Boża sprawia, że człowiek czuwa nad sobą i jedynie pragnie pełnić wolę Bożą. To wybór moralny tych, którzy chcą naśladować Chrystusa w Jego pokorze, cichości, wierności Ojcu. Bojaźń Boża nie podporządkowuje nas Bogu ze strachu, ale sprawia, że nasza relacja z Nim nacechowana jest miłością i delikatnością.
Owoce Ducha Świętego
Duch Święty, który zamieszkuje w ochrzczonych kształtuje w nas „nowego człowieka” na wzór Chrystusa. Wewnętrznym znakiem naszego upodabniania się do Chrystusa są owoce Ducha Świętego. Katechizm Kościoła Katolickiego uczy, że: „Owocami Ducha są doskonałości, które kształtuje w nas Duch Święty jako pierwociny wiecznej chwały. Tradycja Kościoła wymienia ich dwanaście: «miłość, wesele, pokój, cierpliwość, uprzejmość, dobroć, wspaniałomyślność, łaskawość, wierność, skromność, wstrzemięźliwość, czystość»” (Katechizm Kościoła Katolickiego nr 1832).
Owoce Ducha Świętego dojrzewają w człowieku modlącym się, korzystającym z sakramentów świętych, zasłuchanym w słowo Boże i pracującym nad sobą. Są one wynikiem niekiedy długiego procesu dojrzewania w wierze. Owoce Ducha nie przychodzą szybko i łatwo, ale są okupione przez wierzącego konsekwentną pracą nad własnym charakterem.
Warto, byśmy sobie przypomnieli czym są poszczególne owoce Ducha Świętego i co wznoszą w nasze życie?
Miłość – wyraża się w rzeczach małych i wielkich. Jej cechą jest spontaniczność, pragnienie dobra bliźnich, bezinteresowność, gotowość do ponoszenia ofiar.
Miłość wprowadza (wesele) radość w serce chrześcijanina. Jest to postawa nie tyle światowa (kojarzona z rozrywką), ile religijna, którą rodzi bliskość Boga. Człowiek posiadający ten owoc potrafi cieszyć się każdym dobrem w swoim życiu i historii innych osób. Chrześcijańska radość bierze swój początek w Bogu, Jego bliskości i działaniu. Źródłem radości jest dla chrześcijanina dobrze przeżyta Eucharystia oraz każdy dobry uczynek.
Kolejny owoc Ducha Świętego to pokój. Jest on darem Chrystusa (J 14,27). Człowiek nim obdarzony potrafi zachować spokój ducha w sytuacjach nieszczęść, pokus, zagrożeń duchowych i niepowodzeń. Ci, którzy mają Boży pokój w sercu nie ulegają przerażeniu i nie słabną na duchu w chwilach cierpienia. Ubogaceni owocem pokoju wierni budują go w swych codziennych relacjach z innymi – stają się ludźmi pokoju. Przywracają go wokół siebie.
Cierpliwość – jako owoc Ducha polega na zdolności przetrwania trudnych chwil, kryzysów i nieszczęść dzięki zaufaniu Bogu i Jego Opatrzności. To umiejętność cierpienia wraz z Chrystusem dla zbawienia świata.
Cierpliwości zazwyczaj towarzyszy uprzejmość. Z punktu widzenia naturalnego jest ona wyrazem kultury, zaś z punktu duchowego wyraża szacunek dla każdego człowieka jako dziecka Bożego. Uprzejmość dotyczy także tych, których nie akceptujemy. Uprzejmość jest bardzo ważną pomocą w łagodzeniu sporów między zwaśnionymi, uśmierzaniu gniewu oraz czynienia dobra tym, których nie lubimy.
Owocem współpracy wierzącego z Duchem Świętym jest dobroć. To cnota charakteryzująca Chrystusa, „który przeszedł przez ziemię dobrze czyniąc wszystkim” (Dz 10,38) i wszystkich świętych. Wyraża się w życzeniu dobra bliźnim oraz pełnienia dobrych czynów z korzyścią dla nich. Dobroć jest miłością na codzienny użytek w rodzinach i całym społeczeństwie.
Siódmym owocem działania Ducha Świętego w człowieku wierzącym jest wspaniałomyślność (wielkoduszność). Pozwala ona szukać tego, co wartościowe dla bliźnich. Prowadzi do wyrzeczenia się siebie, rezygnacji z własnego dobra dla dobra bliźniego. Człowiek wspaniałomyślny nie szuka siebie i swych korzyści, ale służy bliźnim z radością.
Kolejnym owocem jest łaskawość. To życzliwość wobec wszystkich, zwłaszcza słabszych, potrzebujących pomocy i wsparcia. Prawdziwa miłość „jest łaskawa” (1 Kor 13,4). Jej przykład daje Chrystus. Cechą charakterystyczną łaskawości chrześcijańskiej jest to, że chrześcijanin tak samo życzliwie traktuje swych przyjaciół i wrogów. Łaskawość skłania do przebaczenia i darowania doznawanych krzywd.
Skromność jako owoc Ducha Świętego wyraża się w zachowaniu, słowach i strojach. Wzorem skromności jest Maryja, która wybrała dla siebie życie ubogie i skromne, nigdy nie szukała poklasku i sławy oraz była osobą dyskretną i wstydliwą. Przeciwieństwem skromności jest nieskromność (nieczystość), zwłaszcza w dziedzinie seksualnej polegająca na wyuzdaniu i szukaniu przyjemności zmysłowych za wszelką cenę.
Kolejny owoc współpracy człowieka wierzącego z Duchem Świętym, ściśle związany ze skromnością, to wstrzemięźliwość. Służy ona opanowaniu zmysłów i wyraża się w zdolności korzystania z dóbr doczesnych w sposób rozumny i umiarkowany. Przeciwieństwem wstrzemięźliwości jest rozpasanie, rozrzutność oraz lekkomyślność w traktowaniu posiadanych dóbr. Ideał wstrzemięźliwości propagował św. Paweł i stawiał siebie za przykład jej realizacji: „Umiem cierpieć biedę, umiem i obfitować. Do wszystkich w ogóle warunków jestem zaprawiony: i być sytym, i głód cierpieć, obfitować i doznawać niedostatku” (Flp4,12).
Podsumowując nasze dotychczasowe rozważania, trzeba stwierdzić, że bycie chrześcijaninem oznacza posłuszeństwo Bogu i Jego świętej woli. Duch Święty poprzez współpracę z nami chce doprowadzić nas do jak największej świętości.
Zastanówmy się:
1. Który z darów Ducha Świętego cenię sobie najbardziej i dlaczego?
2. Czy staram się współpracować z otrzymanymi darami Ducha?
3. Jakie owoce są mi najbardziej potrzebne w życiu codziennym?
4. Który z darów lub owoców Ducha Świętego wydaje mi się najtrudniejszy do przyjęcia i współpracy?
