Chrystus założył Kościół, który był niszczony przez herezje i schizmy. W XI w. (1054 r.) doszło do podziału na Kościół wschodni – prawosławny i zachodni – rzymskokatolicki. Były podejmowane próby zjednoczenia wyznawców Chrystusa, ale dopiero Unia Brzeska w 1596 r. doprowadziła do jedności Kościoła prawosławnego na terenach Rzeczypospolitej z Kościołem katolickim. Członków tego Kościoła zaczęto powszechnie nazywać unitami lub grekokatolikami.
Unici przyjęli:
– prymat papieża
– katolickie dogmaty,
ale zachowywali:
– formy liturgiczne obrządku wschodniego
– język starocerkiewnosłowiański
– juliański kalendarz
– duchownych grekokatolickich nie obowiązywał celibat.
Popierana przez Rzym i Polskę unia spotykała się z ostrym sprzeciwem Rosji oraz prawosławnego patriarchatu moskiewskiego.
Największy rozkwit unii przypadł na przełom XVII/XVIII wieku. W poł. XVIII wieku na terenie Rzeczypospolitej mieszkało ponad 4,5 mln unitów (prawosławnych było w tym czasie ok. 5 mln). Kościół unicki ulegał stopniowym przeobrażeniom: w świątyniach pojawiły się organy, wprowadzono stacje Drogi Krzyżowej, godzinki i nabożeństwo różańcowe oraz wprowadzono język polski.